Vette koffiebonen: wel of niet slecht voor je koffiemachine?

Bij koffie komt vaak de term ‘vet’ naar voren. Maar wat betekent dit precies? Zijn er echt vetten in koffiebonen en wat betekent dit voor de smaak en kwaliteit van je koffie? In deze blog duiken we dieper in op de details van vet in koffiebonen en hun invloed op zowel de koffie als de koffiemachine.

Wat zijn vette koffiebonen?

Bij vette koffiebonen zijn de natuurlijke oliën naar de oppervlakte getreden. Dit gebeurt tijdens het branden van de koffieboon en kan verschillende oorzaken hebben. In feite zijn vette koffiebonen hetzelfde als droge koffiebonen, alleen bevindt het vet zich aan de buitenkant in plaats van de binnenkant.

Hoe ontstaan vette koffiebonen?

Iedere koffieboon bevat oliën, maar de ene koffieboon meer dan de andere. Robusta bonen bevatten bijvoorbeeld meer oliën dan Arabica bonen. Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op het vetgehalte in koffiebonen:

• Branding: Tijdens het roosteren ‘popt’ de koffieboon, vergelijkbaar met popcorn. Dit wordt ook wel een crack genoemd. Bij de tweede ‘crack’ komen de oliën naar buiten, wat ook wel omschreven wordt als een koffieboon die aan het zweten is. Vaak zijn vette koffiebonen te donker gebrand.
• Temperatuurwisselingen: Bij grote temperatuurwisselingen treden de vetten sneller naar buiten.
• Tijd: Na verloop van tijd kunnen vetten door oxidatie naar buiten komen, Dit gebeurt vooral bij gebrande koffiebonen ouder dan een jaar of bij bonen die niet op de juiste manier bewaard worden. Lees hoe je koffiebonen het beste bewaard.

Zijn vette koffiebonen schadelijk voor mijn koffiemachine?

Vette koffiebonen kunnen problemen veroorzaken als je je koffiemachine niet regelmatig en goed onderhoudt. De oliën kunnen zich ophopen en verstoppingen veroorzaken, vooral bij volautomatische koffiemachines. Met tijdig en correct onderhoud is er echter weinig aan de hand. Houd er wel rekening mee dat je je machine vaker moet schoonmaken bij het gebruik van vette koffiebonen.

Bij het onderhouden van je koffiezetapparaat, dien je de volgende stappen te ondernemen:

De koffiemolen:

• Waar je een losse bonenmaler vaak uit elkaar kunt halen, is dit niet het geval bij volautomatische koffiemachines.
• Gebruik speciale grinder reinigers om de bonenmaler eenvoudig schoon te maken.
• Dit raden we aan eens per 2 tot 4 weken te doen, afhankelijk van het gebruik.

Algemene reiniging:

• Hiervoor heb je een reinigingstablet nodig en dien je het apparaat een paar keer door te spoelen.
• Veel volautomaten hebben een automatisch reinigingsprogramma.
• Terwijl je bij het gebruik van normale koffiebonen je apparaat vaak eens per maand dient te reinigen, raden we aan dit eens per twee weken te doen met vette koffiebonen.

Reiniging van de zetgroep:

• Bij veel koffiemachines reinig je de zetgroep tijdens de algemene reiniging, maar bij sommige volautomaten kun je de zetgroep eruit halen en onder de kraan afspoelen met warm water.
• Als je vette koffiebonen gebruikt, is het aan te raden om dit eens per week te doen.

Reiniging van de portafilter:

• Om een bittere nasmaak te voorkomen, raden we aan de portafilter dagelijks schoon te maken.
• Haal het filterbakje uit de portafilter en spoel deze af onder de kraan met heet water.

Zijn vette koffiebonen ongezond?

Nee hoor, het enige verschil tussen vette koffiebonen en droge koffiebonen is dat de oliën naar de buitenkant zijn getreden. Vette koffiebonen bevatten dus niet meer oliën dan droge koffiebonen; het verschil zit alleen in de zichtbaarheid van de oliën. Als je vetten wilt vermijden, kun je het beste voor filterkoffie kiezen. Bij filterkoffie worden de oliën eruit gefilterd.

Welke koffiebonen zijn niet vet?

Licht en donker gebrande koffiebonen zijn niet vet. De oliën in koffiebonen treden pas naar buiten bij een extra donker gebrande koffie. Als je glanzende koffiebonen wilt vermijden kun je beter een extra dark roast overslaan. Bij The Kolektif branden we onze koffiebonen met zorg en kun je er altijd van uitgaan dat deze niet vet zijn. Benieuwd? Neem een kijkje bij onze vers gebrande koffies.

Hoe wij de koffiebonen branden

Erik brandt onze koffiebonen dagelijks vers in Delfzijl. Wij verkopen alleen verse koffiebonen, die nooit ouder zijn dan twee maanden. De meeste koffiebonen in ons assortiment vallen onder een medium roast, maar we hebben ook één dark roast in ons assortiment. Deze is speciaal gebrand voor espresso.

Lees ook: hoe worden koffiebonen gebrand?

Conclusie: wel of geen vette koffiebonen kopen?

In principe is er niets mis met vette koffiebonen. Waarschijnlijk zijn ze iets te donker gebrand, waardoor de oliën naar de buitenkant zijn getreden. Je kunt deze koffiebonen nog steeds gebruiken. Wel is het belangrijk dat je je koffiemachine en (ingebouwde) koffiemolen vaker reinigt. Als je dit niet doet, kunnen de oliën zich ophopen, wat verstoppingen en een bittere nasmaak kan veroorzaken. En dat willen we natuurlijk voorkomen.

Waar koop je niet vette koffiebonen?

Deze koop je bij je lokale branderij, koffiebar of bij ons. Bij microbranderijen, waar in kleine hoeveelheden wordt gebrand, kun je er meestal van uitgaan dat de koffiebonen niet vet aan de buitenkant zijn. Het is ook een goed idee om op de branddatum te letten. Als deze niet op de verpakking vermeld staat, is de kans groot dat de koffiebonen lang geleden zijn gebrand. Zoals we in dit artikel hebben besproken, komen vetten na verloop van tijd naar de oppervlakte.

Als je op zoek bent naar de beste koffiebonen voor je volautomaat, lees dan dit artikel. Hier leggen we uit waar je op moet letten bij het kiezen van de juiste bonen voor jouw machine. Voor JURA koffiemachines hebben een apart artikel geschreven, deze vind je hier!

Lees ook: waarom smaakt mijn koffie te bitter of waarom smaakt mijn koffie te zuur.