Koffie smaakt bitter, wat kan ik doen?

Een koffie die te bitter smaakt kan meerdere oorzaken hebben. Dit kan aan de instellingen van de koffiemachine liggen of aan een te fijne maalgraad. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen, zodra we weten wat de oorzaak is. Lees je met ons mee?

Wat is overextractie?

De reden dat koffie bitter smaakt, is vaak overextractie. Dit gebeurt wanneer het water te lang in contact is geweest met de gemalen koffie, waardoor er ongewenste bittere smaken vrijkomen. Overextractie kan optreden als de koffie te fijn is gemalen, te hard is aangedrukt met de tamper of bij een ongelijke extractie (dit leggen we verderop in het artikel uit).

Oorzaken van bittere koffie

Hieronder bespreken we de eventuele oorzaken van bittere koffie.

1. Koffiemachine is niet schoon

Gebruik je dezelfde koffie en instellingen, maar smaakt je koffie plotseling bitter? Dan is het tijd om je koffieapparaat grondig schoon te maken. Opgedroogde koffieresten kunnen een bittere smaak veroorzaken. Gebruik je glanzende koffiebonen? Houd er dan rekening mee dat je jouw koffiezetapparaat vaker moet schoonmaken. 

2. Koffiebonen en/of water is niet vers

Vers water is essentieel voor een goede koffiesmaak. Water dat te lang in de tank staat, neemt ongewenste geuren op en verliest zuurstof, wat resulteert in een doffe smaak. In Nederland is kraanwater van uitstekende kwaliteit voor koffie. Zacht water is het beste.

Vanzelfsprekend is het dat je verse gebrande koffiebonen gebruikt en deze koffiebonen op juiste manier bewaard. Lees ook: hoe bewaar je koffiebonen.

3. Lage kwaliteit koffiebonen

Voor een milde, niet bittere smaak, kies je 100% arabica koffiebonen, licht of medium gebrand en vers. Als je een lichte bitterheid waardeert, kies dan voor een melange van arabica en robusta koffiebonen, bij voorkeur donker gebrand, maar pas dan wel de watertemperatuur aan. 

Lees ook: de verschillen tussen arabica en robusta koffie.

4. Water te heet

Te hoge temperaturen (boven de 95 graden) kunnen ervoor zorgen dat de koffie verbrandt en bitter smaakt. De temperatuur van het water moet worden aangepast aan de branding van de koffiebonen. Donker gebrande bonen hebben een lagere temperatuur nodig dan licht gebrande bonen om overextractie te voorkomen.

Gewenste watertemperatuur

• Licht gebrand: 90 – 95 graden
• Medium gebrand: 88 – 92 graden
• Donker gebrand: 85 – 90 graden

Lees meer over lichtgebrande en medium gebrande koffie.

6. Overextractie van de koffie

Als koffie te lang in aanraking is geweest met water, ontstaat er overextractie, wat een bittere smaak veroorzaakt. Dit is de meest voorkomende reden waarom koffie te bitter smaakt en wordt vaak veroorzaakt door:

• Te fijn gemalen koffie: Hoe fijner de maling, hoe moeilijker het water erdoorheen komt. Probeer een grovere maling. Lees hier hoe je de juiste maalgraad instelt.
• Ongelijkmatig aangedrukte koffie: Bij een pistonmachine is het belangrijk de koffie gelijkmatig aan te drukken om “channeling” te voorkomen.
• Te lange doorlooptijd: Als het water te lang in contact is met de koffie, worden ongewenste smaken onttrokken. Voor een espresso is een doorlooptijd van 30 seconden ideaal. Voor een lungo of grote kop koffie mag dit iets langer zijn, of zet eerst een espresso en voeg heet water toe. Loopt de koffie te langzaam? Lees dan hier wat je eraan kan doen.
• Te veel koffie: Lees hier hoeveel gram koffiebonen je nodig hebt per kopje koffie.

Lees ook: gids voor de perfecte espresso.

Hoe bittere koffie te voorkomen

We raden je eerst aan om te controleren of je het apparaat tijdig hebt schoongemaakt. Met name de zetgroep moet schoon zijn om een bittere smaak te voorkomen. Vervolgens is het goed om te kijken of er iets mis is met het water, de koffiebonen of de zettemperatuur. Als dit allemaal niet het geval is, is de kans groot dat je te maken hebt met overextractie. De koffie is dan te lang in aanraking met het water waardoor het ook de onaangename bittere smaken exhaleert. 

Bij het zetten van een espresso is overextractie vrij eenvoudig te herkennen. De koffie druppelt langzaam door de portafilter in het kopje of stroomt er ongelijkmatig uit. Dit kan erop wijzen dat het water te lang door de gemalen koffie stroomt. Soms lijkt de extractie goed te verlopen, maar door een ongelijke extractie loopt er te veel water door bepaalde delen van de koffie. Hierdoor krijg je zowel overextractie (bittere smaak) als onderextractie (zure smaak).

Als je er niet uitkomt, mag je ons altijd een bericht sturen. We helpen je graag verder.

Te zure koffie?

Als beginnend (thuis)barista kan het gebeuren dat je koffie te zuur smaakt. Dit komt vaak door onderextractie, maar kan ook veroorzaakt worden door een lichtere branding of achtergebleven schoonmaakmiddelen in het koffiezetapparaat. Benieuwd hoe je zure koffie kunt voorkomen? Lees dan dit artikel.